ชัญญา กุลณาวรรณ
บทความ
โมร็อกโก อาณาจักรแห่งมรดกโลก
คุณชัญญา กุลณาวรรณ...เรื่อง
คุณไพศาล เจริญจรัสกุล...ภาพ
จากอดีตของคนคนหนึ่งที่หลงใหลในการชมรายการสารคดี ที่มักจะนำข้อมูลที่ชัดเจนในเชิงลึกมากกว่าความรู้ทั่วไปที่บุคคลทั่วไปจะพึงรู้ มาประกอบภาพถ่ายจากสถานที่จริงเพื่อการนำเสนอ จนทำให้เรื่องราวต่างๆ ที่น่าค้นหากลายเป็นเรื่องราวที่น่าสนใจ
จนถึงวันหนึ่งที่รายการสารคดีไม่ได้เป็นเพียงแค่รายการที่เราจะได้ศึกษาความรู้ หากแต่จะกลายเป็นหน้าที่ในการศึกษาหาข้อมูล และเดินทางไปเก็บภาพประกอบ ไม่ว่าสถานที่แห่งนั้นจะห่างไกลหรือยากลำบากเพียงใด ทั้งนี้ก็เพื่อถ่ายทอดให้คนอื่นได้รับรู้ผ่านการนำเสนอของเรา เหตุเพียงเพราะ ณ วันนี้เราเปลี่ยนสถานะจากผู้รับชมมาเป็น 1 ในทีมงานผลิตรายการสารคดี
โมร็อกโก อาณาจักรสุดแดนตะวันตก ดินแดนที่มากไปด้วยสถานที่และศิลปะที่ได้รับการประกาศจากยูเนสโกให้เป็นมรดกโลก และนั่นคือเหตุผลที่ทีมงานสารคดี “สุดหล้าฟ้าเขียว” ชุด “มรดกโลก” ต้องเดินทางไปถ่ายทำเพื่อเก็บภาพมาฝากผู้ชมรายการ
25 มีนาคม 2550 เราจรดปลายเท้าแรก ณ สนามบินนานา ชาติโมฮัมเหม็ดที่ 5 เมืองคาซาบลังกา ใครจะคาดคิดว่า “โมร็อก โก”ประเทศที่เคยได้ข้อมูลมาเมื่อครั้งตอนเรียนว่าเป็นดินแดนอาหรับที่มากไป ด้วยทะเลทราย จะมีอากาศหนาวเย็นได้เพียงนี้
จากนั้นทีมงานมุ่งหน้าสู่ที่พัก โดยระหว่างทางเราได้เพลิด
พลินกับบรรยากาศชายทะเลที่งดงามสมกับที่เป็นเมืองท่าสมัยใหม่บนฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก เพียงไม่นานเราก็มาถึงที่พักระดับห้าดาว ที่ต้อนรับเราด้วยชาร้อนรสมินต์ ซึ่งดูยังไงๆ ก็คือใบสะระแหน่บ้านเรา
เฟซ
เฟช นครอมตะโบราณที่มีอายุยืนยาวกว่า 1,000 ปี ชุมชนหนาแน่นที่ห้อมล้อมด้วยกำแพงสูงใหญ่ มากไปด้วยบ้านเรือนและตรอกซอกซอยกว่า 9,000 ซอย แต่น่าสนใจตรงที่บนถนนของกว่า 9,000 ซอยนั้นไม่มีพื้นที่สำหรับให้รถมาปล่อยมลพิษ มีเพียงแต่การเดินเท้า และลาเท่านั้นที่เป็นพาหนะในการเดินทาง
พรม อีกหนึ่งสินค้าที่สร้างชื่อให้กับโมร็อกโก ซึ่งช่างฝีมือชั้นเอกหรือร้านจำหน่ายพรมชั้นเยี่ยม ก็หาได้จากเมืองเฟซ และการได้มาเห็นศิลปะที่งดงามจากถิ่นกำเนิดนำมาซึ่งความรู้สึกตื่นเต้นและชื่นชม ก็คงไม่ต่างอะไรจากการที่ชาวต่างชาติได้เข้ามาสัมผัสการเจียระไนอัญมณีหรือการทอผ้าไหมไทยของบ้านเรา
เอล จาดีดา
เมืองเอล จาดีดา ซึ่งแปลจากภาษาอาหรับว่าเมืองใหม่ สร้างความเพลิดเพลินให้กับทีมงานของเราด้วยความสวย งามของเมืองตากอากาศ
ซึ่งมัคคุเทศก์บอกกับเราว่า ที่แห่งนี้เหมาะมากสำหรับการเล่นกระดานโต้คลื่น แล่นเรือใบ หรือเล่นกอล์ฟ หากแต่พวกเรากลับมุ่งความสนใจไปที่เขตเมืองโบราณซึ่งมีป้ายเขียนไว้ว่า “ซิเต้ โปรตุเกส” เพราะเป้าหมายของเราอยู่ที่มรดกโลกของเมืองนี้
ใครเลยจะคิดว่าเมืองตากอากาศแห่งนี้จะยังคงมีมนต์เสน่ห์ของปราการประวัติศาสตร์ แต่สิ่งที่ยูเนสโกให้ความสนใจที่สุดคงเป็นอ่างเก็บน้ำใต้ดินที่ใช้เทคโนโลยีล้ำยุคของวิศวกรโบราณก่อสร้าง และมีการออกแบบสถาปัตยกรรมที่โดดเด่นสวยงามมาก
วิลลูบิลิส นครแห่งอาณาจักรโรมันโบราณ
จากที่เคยเห็นอาณาจักรโรมันจากภาพยนตร์สงครามย้อนยุคต่างแดน เช่น Troy จนวันที่ได้มาสัมผัสกับร่องรอยแห่งความเป็นอาณาจักรโรมันที่วิลลูบิลิส ก็สัมผัสได้ถึงมนต์เสน่ห์แห่งความคลาสสิกของมรดกทางวัฒนธรรม
อาจารย์สาวิตรี สุวรรณสถิต หนึ่งในผู้ดำเนินรายการ “สุดหล้าฟ้าเขียว” ชุด “มรดกโลก” กล่าวว่า คำว่าวิลลูบิลิสนั้น คงมาจากภาษาเบอร์เบอร์ ซึ่งใช้เรียกดอกไม้สีชมพู คล้ายดอกผักบุ้งชนิดหนึ่งที่ขึ้นอยู่เต็มไปหมดในบริเวณที่ราบสูงอย่างวิลลูบิลิสแห่งนี้ ซึ่งไกด์ของที่นี่ก็ได้นำมาประดิษฐ์เป็นมงกุฎดอกไม้ให้กับพวกเรา
มาร์ราเกช นครสีแดงของเบอร์เบอร์
มาร์ราเกช ดินแดนที่การก่อสร้างภายในเมืองส่วนมากจะสร้างด้วยดินทรายสีแดงหรือสีชมพู จนได้ชื่อว่าเป็น “นครสีแดงของเบอร์เบอร์”
ดเจ็มมา เอล ฟนา ลานใหญ่ใจกลางเมืองมาร์ราเกช ตั้งอยู่ระหว่างสุเหร่าคูตูเบียกับเขตกำแพงเมืองเก่า ศูนย์รวมนักท่องเที่ยวทุกเพศทุกวัย เพราะลานแห่งนี้ไม่เคยหลับใหล ทุกวัน ทุกเวลา ยกเว้นเวลาฝนตก ณ ลานแห่งนี้จะเต็มไปด้วยอาหาร สินค้า และการแสดงจำอวดพื้นเมืองต่างๆ เรียกได้ว่าเป็นศูนย์รวมแห่งวัฒนธรรมของชนเผ่าต่างๆ ที่เป็นเอกลักษณ์ของมาร์ราเกช จนเป็นมนต์เสน่ห์ดึงดูดนักท่องเที่ยวให้หลั่งไหลมากันได้ทั้งวันทั้งคืน
เอต เบนฮัตดู
เมืองทะเลทรายกลางหุบเขา หรือเมืองถ่ายทำของฮอลลีวูด ซึ่งมีภาพยนตร์หลายเรื่องของฮอลลีวูดยกกองมาถ่ายทำกัน ณ ที่แห่งนี้ เช่นเดียวกับวันที่ทีมงานเราไปถึง ก็มีการถ่ายทำภาพยนตร์
ระหว่างการเดินทางสู่เมืองเอต เบนฮัตดู เราก็ได้ประทับใจกับบรรยากาศสองข้างทางที่เต็มไปด้วยความสวยงาม และเชื่อว่าคงมีไม่กี่คน และไม่บ่อยที่ภายในเวลาแค่วัน จะทำให้เราได้สัมผัสกับภูเขาหิมะและทะเลทราย หากแต่ทีมงานของเราก็ได้สัมผัสกับความประทับใจนั้นมาจากการเดินทางมา ณ ที่แห่งนี้
เมื่อมาถึงจุดหมาย ทีมงานเดินข้ามลำธารน้ำที่มีหินวางเป็นระยะๆ พอให้เดินกระโดดข้ามได้เพื่อเข้าสู่ปราสาทเอต เบนฮัตดู ที่สร้างด้วยดินทรายสีแดงล้วนๆ
เราปีนขึ้นไปตามความลดเลี้ยวที่ธรรมชาติสร้างขึ้น ดูเหมือนเป็นรอยหลืบช่องเขาที่มีกำแพงสูงก่อกั้นเป็นแนวไปตามไหล่เขา ระหว่างทางมีร้านขายของที่ระลึกอยู่ประปราย เพียงไม่นานเราก็มาถึงจุดสูงสุดของปราสาท ที่มองลงไปเห็นทิวทัศน์สวยงาม
มาถึงตอนนี้ “รายการสารคดี” ตามความเข้าใจและประสบการณ์ทำงานของเรา คือรายการที่ถ่ายทอดเรื่องราวที่น่าสนใจให้ผู้ชมรายการได้เข้าใจถึงเรื่องราวต่างๆ อีกทั้งยังสามารถสะท้อนความเป็นมาต่างๆ ในอดีตได้อย่างชัดเจนมากขึ้น
ดังนั้น สิ่งสำคัญที่สุดในการผลิตรายการสารคดี คือต้องทำให้ผู้ชมได้รับข้อมูลที่ชัดเจนและเห็นภาพจริงให้ได้มากที่สุด เพื่อให้สถานที่หรือเรื่องราวที่ผู้ชมสนใจนั้น กลายเป็นสิ่งที่น่าสนใจที่อยู่ในความทรงจำของเขาตลอดไปตราบนานเท่านาน
